निष्ठानन्द बज्राचार्य Nistha Nanda Bajracharya

-
विधा÷क्षेत्र ः प्रकाशन÷लेखन÷बौद्धमार्गी जन्म ः १९१५ मार्ग शुक्ल चौथी;  ज.स्थान ः ओमबहाल, नः बही, काठमाडौँ;  बा ः मुक्तानन्द;  आमा ः थकुमती; शिक्षा ः संस्कृत;  विवाह:  २ विवाह;  सन्तान ः १ छोरा, १ छोरी । व्यक्तित्व ः निष्ठानन्द बौद्धिक व्यक्तित्व हुन् । कहिले व्यापार त कहिले सरकारी सेवामा प्रवेश गर्दै आफ्नो भाषा र संस्कृतिको जगेर्नामा लागेका यिनले ‘प्रज्ञापारमितायागु एकविंशती इलोकया भाषासहित नेवारीभाषाबाट अनुवाद गरी सबैभन्दा पहिले छापाखानाबाट प्रकाशन गरेका थिए । त्यसका अतिरिक्त यिनले बुद्ध धर्ममा आधारित थुप्रै पुस्तकहरू नेवारी भाषामा लेखी प्रकाशन गरेका छन् । नयिनीद्वारा लिखित ‘ललितविस्तार’नामक पुस्तक बौद्ध दर्शनको एक महŒवपूर्ण कृति हो । वारी भाषाको चार स्तम्भमध्ये यिनी एक हुन् । राणा शासन कालको अँध्यारो युगमा पनि नेवारी भाषालाई पुनः जागरण ल्याउने कार्यमा मुख्य भूमिका निभाएका यिनी पुनः जागरण समयका गद्य प्रतिभा थिए । सरकारी सेवामा आबद्ध यिनले भाषा जागरणकै निमित्त कलकत्ताबाट प्रेस खरिद गरेर आफ्नै घरमा प्रेस स्थापना गरेका थिए ।  यिनी आफ्नो मयका प्रख्यात पण...
Post a Comment

कर्कोटक Karkotak Nag

-

 कर्कोटक

प्रजापति कश्यपकी पत्नी नागमाता कद्रुका शक्तिशाली छोराहरूमध्येका एक हुन् नागराज कर्कोटक । महाभारतका अनुसार सूर्यवंशी राजा नललाई द्युत विद्या सिक्न सहजता पुगोस् र अरूले चिन्न नसकून् भन्ने सदासयले आफ्नो कडा विषप्रहार गरी उनको स्वरूपलाई विरूप पारिदिएका हुँदा नल कलिले दुख दिएका अवस्थामा राजा ऋतुपर्णको सारथी बनेर कर्कोटकले द्युत विद्या सिकेका थिए । 

मातृभक्त नागराज कर्कोटकको भूमण्डलको शिवाराधना गर्ने तपस्थली काठमाडौँ दक्षिणमा बाग्मती, पश्चिम तटमा अवस्थित कटुवाल दह मानिएको छ । यिनै नागराज कर्कोटकको मणिजडित भोटो हराएको थियो पछि किसानले फेला पारी नेपालका राजा नरेन्द्रदेव ( लिच्छवी काल) लाई जाहेर गरेका थिए । राजाले प्रमाण पु¥याई लिन आह्वान गर्दा पनि चित्त बुझ्दो प्रमाण कर्कोटकले पेश गर्न नसक्दा राजाले उक्त भोटो सार्वजनिक सम्पत्तिका रूपमा किसानले नै राख्ने र बर्सेनी मत्स्येन्द्रनाथका समक्षमा सार्वजनिक गर्नुपर्ने घोषणा गरेका थिए । सोहीबमोजिम हालसम्म सो परम्परा कायम रही आएको छ । सोको खर्च नेपाल सरकारले गुठी संस्थानका माध्यमबाट  र निजी गुठीसमेतले व्यहोर्दै आएको देखिन्छ । रातो मत्स्येन्द्रको भोटो यात्रा नेपालमा मात्रसर्वाधिक लोकप्रिय रहेको पाइन्छ । 


Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

Bharat Raj Panta साहित्यकार भरतराज पन्त (ठाकुरदत्त कैकयीनन्दन)

-
  विधा तथा क्षेत्र : साहित्य÷प्राध्यापन जन्म : १९८६ असार ३०;  जन्म स्थान : फसिकेब, नयाँ सडक, काठमाडौँ;  बुबा : मणिदत्त;  आमा : ललिताकुमारी;  बाल्यकाल : डेढ वर्षको उमेरमा नै मातृ वियोग सहनु परेको;  शिक्षा : सम्पूर्णामध्यमा, बनारस (२००९), आचार्य (संंस्कृत, २०१९), स्नातकोत्तर (नेपाली)— त्रिवि (२०३४);  विवाह : चित्रकुमारी (भावना) पाण्डे (विमि २००० फागुन);  सन्तान : २ छोरा, २ छोरी । व्यक्तित्व  : माध्यमिककालीन विशिष्ट प्रतिभा लक्ष्मीदत्त पन्त ‘इन्दु’ का नाति भरतराज पन्त महाकवि हुन् । आशुकविŒवको उच्च क्षमता भएका पन्त वार्णिक छन्दमा पारङ्गत थिए । संस्कृत साहित्यको उच्च अध्ययनले उनलाई समश्लोकी–समछन्दी अनुवादमा पनि विशिष्ट बनायो । आफ्ना मात्र होइन, अन्य कविका लामालामा कविता कण्ठाग्र गर्ने महाकवि पन्तका कविता÷काव्यमा सरलता, सुबोधता र वैचारिक मौलिकता प्रतिपादित छ ।  अध्यापन र प्राध्यापन संलग्न हुँदै नेपाली साहित्यको श्रीवृद्धि गर्नलागि परेका यिनी जयतु संस्कृतम् र छात्र आन्दोलन जस्ता साहित्यिक आन्दोलनमा पनि क्रियाशील थिए । सेवा : अध्यापन (२०१५–२०३०...
Read more

Surendra Nakarmi नाटककार सुरेन्द्र नकर्मी

-
जन्म मिति : २०२२          असार , काठमाडौं । माता :रामकुमारी पिता ; स्व.राजबहादुर हाल:क्यानडा कार्यक्षेत्र:लेखन/निर्देशन विधा: नाटक /गीत/कविता /चलचित्र (कथा/पटकथा/संवाद ) कृति तथा रचनाहरु पूर्णाङ्की : एउटा पापी रात ,  रहरै भाे ,  सत्य साइबाबा , रमाइलो पक्ष: (याे नाटक   एकै रातमा लेखिएको नाटक हाे।  ) एकाङ्की : मानव/यन्त्र मानव ,  सडक नाटक ,  हाे , म मेहत्तर बन्छु ,  लाै आयाे ताजा खबर आदि।(सबै मञ्चित/पुरस्कृत) प्रकाशनकाे तयारीमा : न्वारन , बिद्राेही मेरा पात्रहरू चलचित्र : दुश्मन ,  प्रेम ,  सिउँदाेकाे सिन्दुर , आ दि। टेलिचलचित्र :  हाेसबहादुर बेहाेशी , श्रीमान् /श्रीमती , रहरै भाे , लछुमनीया ,  लगायत करिब २५/३० वटा जति। डकुमेन्ट्री फिल्म : सय भन्दा बढी ।        स्रोत : लेखकबाट प्राप्त विवरण
Read more

Sahityakar Ismali सहित्यकार इस्माली (महेश पौडेल, महेश्वरप्रसाद उपाध्याय)

-
इस्माली (महेश पौडेल, महेश्वरप्रसाद उपाध्याय) विधा÷क्षेत्र : कथा जन्म : २०१२ जेठ ४;  जन्मस्थान : औरही, महोत्तरी;  बुबा  : गोविन्दप्रसाद;  आमा  : तिलकुमारीदेवी;  बसोबास (हालको ठेगाना) : पुष्पनगर, बानेश्वर, काठमाडौँ;  मोबाइल : ९८४१८४९०८५;  शिक्षा : स्नातकोत्तर (शिक्षाशास्त्र÷गणित);  व्यक्तित्व  : अल्पसङ्ख्यक, सीमान्तकृत र पिछडा वर्गको आवाजलाई साहित्यमार्फत माथि उठाउने इस्माली सामाजिक यथार्थवादी तथा प्रगतिवादी साहित्याकर हुन् । स्थानीय परिवेश र आञ्चलिकताको प्रयोग गर्ने पौडेलले सामाजिक, आर्थिक विकृति, विसङ्गति र राजनीतिक चलखेललाई आफ्ना रचनाका विषयवस्तु बनाएका छन् । यिनी बालसाहित्यका क्षेत्रमा अग्रणी साहित्यकारका रुपमा परिचित छन् । यिनी स्थानीय परिवेशको शुक्ष्म चित्रण गरी कथा  र उपन्यास  सिर्जना गर्न माहिर छन् । सेवा : प्राध्यापन (रत्नराज्यलक्ष्मी क्याम्पस, सानोठिमी  क्याम्पस त्रिविवि)÷अध्यापन, साहित्य; नेपाल राजकीय प्रज्ञा पतिषठानका उपकूलपति पहिलो रचना  : ऋणको थिचो (कथा, भन्ज्याङ सामायिक सङ्कलन, २०३१);  कृति÷सृजना...
Read more